Rzadko psychologia czyni rozważanie o cierpliwości. Na przykład Freud nigdy nie zrobił żadnego odniesienia do niej w swoim monumentalnym dziele. Ale jednak cierpliwość jest jedną z potrzebnych cnót, albo nawet niezbędnych, w relacji z innymi i też z samym sobą.
Niektórzy twierdzą, że cierpliwość jest najbardziej heroiczną cnotą, właśnie dlatego, że pozornie nie ma w niej nic heroicznego. W efekcie nie wszyscy dadzą radę nią żyć. Tylko ci, którzy umieją pokonać samych siebie. Nieprzypadkowo jedną z najczęstszych przeszkód, aby mieć dobry humor, jest właśnie niecierpliwość. Ta ostatnia jest bardzo dobrze określona przez chińskie przysłowie: „Widzi się jajko i już chce się słyszeć je śpiewające”.
Według definicji, którą uważam za najbardziej odpowiednią, cierpliwość jest odwagą, by cierpieć i czekać, by umieć czekać na odpowiedni moment, aby wyrazić własną ideę, żeby interferować, żeby ocenić, żeby ubolewać, żeby działać. I umieć cierpieć.
Sztuka nadziei
Ale też sztuką jest mieć nadzieję, wytrwać z ufnością, wiedząc, że „miękka woda uderza tak bardzo w twardy kamień, aż go przebije” (przysłowie portugalskie), że morwowy liść zmienia się w jedwab, że każda rzecz ma swój czas.
Rzeczywiście tak jest. Jakakolwiek rzecz w życiu, która ma wartość, wymaga cierpliwości. Pomyślmy o rzeczach, które uważamy za ważne: relacja małżeńska, z szefem w pracy, z przyjaciółmi. Zadanie wychowania dzieci, nauczenie się gry na pianinie, zdobycie tytuł lub dyplomu. Są to rzeczy wymagające czasu i poświęcenia, aby były zrealizowane.
Natura też jest taka. Wystarczy zobaczyć, jak dużo czasu potrzebują siły natury, aby wykonać swoją pracę! Słynna rzeka Colorado potrzebowała tysięcy wieków, aby wyrzeźbić swoją majestatyczną rzeźbę – Wielki Kanion. Potrzebne były miliony lat, by powstały najpiękniejsze Andy…
I kiedy próbujemy dokonać czegoś, co jest naprawdę bardzo ważne, rzadko osiągamy sukces przy pierwszej próbie. Abraham Lincoln przegrał cztery wybory, zanim został prezydentem USA. Thomas Alva Edison wykonał przynajmniej dwieście prób, zanim osiągnął dobry wynik z żarówką elektryczną.
Znosić porażki
Cierpliwość do samego siebie jest zdolnością do czekania i wytrzymania, do znoszenia porażek, zrobienia kroku po kroku, do podniesienia się po upadku, do tego, by zawsze zaczynać na nowo. Podczas gdy mieć cierpliwość z innymi oznacza dać im czas: czas, by mówić, by nauczyć się, by doświadczyć, by usprawiedliwić się, by wzrastać, by rozwijać się…
Często prośba o zrozumienie i przebaczenie przeszłości oraz deklaracja zaufania w przyszłości wyrażają się przez powiedzenie tak jak sługa w tym fragmencie Ewangelii: „Okaż mi cierpliwość!”. Z tego powodu cierpliwość jest fundamentalną cnotą wszystkich wychowawców.
Oprócz tego cierpliwość pozwala stawić czoła wszystkiego, co życie przedstawia jako mgliste, bez smaku, monotonne, sprawiając, że przytulamy bez większego dramatyzowania prawdziwą rzeczywistość faktów. Nie istnieje zawód, który każdego dnia jest fantastyczny, interesujący, przyciągający, który nigdy nie miał złudzeń. Kto nigdy nie marzył o wielkich osiągnięciach i ważnych stanowiskach?
Na przykład student medycyny, który marzył o wyjątkowym leczeniu rzadkich przypadków medycznych, później jako lekarz musi poradzić sobie z prostym przeziębieniem i zwykłą niestrawnością.
Jak kleryk, przez lata pełen entuzjazmu przez możliwość nawracania wielkich grzeszników, który później jako kapłan słucha prawie wyłącznie czterech czy pięciu monotonnych grzechów swoich przyzwyczajonych wiernych.
Jak młody adwokat, który, poniesiony przez fantazję, wyobraził sobie wygłoszenie płomiennej przemowy w trybunale i kończy zanurzając się w rzeczywistości sterty papierów bez życia. I tak dalej…
Cierpliwość zawsze wygrywa
W kulturze zachodniej mężczyzna stał się niespokojną, apodyktyczną, wtrącającą się istotą. Kobieta z kolei, która trzymana jest osobno, może nieumyślnie gromadzić skarb cierpliwości. Być może w tym znaczeniu powinniśmy rozumieć tajemnicze słowa Katarzyny ze Sieny: „Cierpliwość zawsze wygra. Ona nigdy nie zostanie pokonana i zawsze będzie kobietą”.
I, aby podsumować, zobaczmy, co Leonardo da Vinci mówi o najlepszej do przyjęcia postawie, kiedy jesteśmy atakowani, krytykowani lub oczerniani przez innych: „Przed zniewagą, cierpliwość wywołuje ten sam efekt, jaki ciepłe ubranie przed zimnem. Bo, jeśli pomnożysz ilość ciepłych ubrań przez wzrost zimna, to zimno nie zrobi ci krzywdy. W ten sam sposób przy wielkich zniewagach, zwiększ cierpliwość, a zniewagi nie obrażą twojego umysłu”.
Pasquale Ionáta